Τι είναι ο Βιώσιμος Τουρισμός και γιατί μας ενδιαφέρει

Το  ξέσπασμα του COVID -19 μας έφερε αντιμέτωπους ως κράτη κι ως κοινωνίες με μία πρωτόγνωρη κατάσταση που οδηγεί μοιραία στο συμπέρασμα ότι με το πέρασμα της πανδημίας ο κόσμος μας δεν θα είναι ο ίδιος ξανά. Ένα από τα σοβαρότερα πλήγματα που επέφερε για την ελληνική οικονομία, είναι στον κλάδο του τουρισμού, ο οποίος τα τελευταία χρόνια στήριξε την Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και κάλυψε χιλιάδες θέσεις εργασίας.

H Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έγινε παγκόσμια γνωστός τουριστικός προορισμός χάρη στις ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, τις ασυνήθιστες φυσικές ομορφιές και την πολιτιστική κληρονομιά. Όλα αυτά τα στοιχεία, ονομαζόμενα «φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι», αποτελούν μέσα ικανοποίησης αναγκών ή επιθυμιών των τουριστών. Πρόκειται, δηλαδή, για τουριστικά αγαθά και πρέπει να αποτελούν σημείο αναφοράς για την τουριστική πολιτική της χώρας.

Όσοι αναλογίζονται την επόμενη μέρα από τη λήξη των περιοριστικών μέτρων για τον έλεγχο της πανδημίας, κατανοούν ότι “οι φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι” της χώρας μας, παραμένουν οι ίδιοι και η ευκαιρία προκύπτει από έναν επανασχεδιασμό της πολιτικής μας με σκοπό τα τουριστικά μας προϊόντα να γίνουν δελεαστικά και για τους ίδιους τους πολίτες της χώρας μας.

Πρωταγωνιστές μπορούν να είναι οι πιο μικρές κοινωνίες που αντιστάθηκαν στον σύγχρονο μαζικό τουρισμό, ο οποίος με την άναρχη ανάπτυξή του πίεσε ισχυρά σε βάθος χρόνου το φυσικό περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα, δημιουργώντας από προβλήματα υδροδότησης, απορριμάτων, μόλυνσης τους παράκτιου τοπίου μέχρι αλλοίωση – τις περισσότερες φορές – της τοπικής και πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου.

Μία λύση που προτείνεται είναι η πολιτική του αειφόρου τουρισμού, ο οποίος σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμού Τουρισμού (WTO) είναι  “ο τουρισμός που λαμβάνει πλήρως υπόψη του τις υφιστάμενες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του και ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επισκεπτών, του κλάδου και των κοινοτήτων, στους προορισμούς υποδοχής”.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αειφόρος τουρισμός δεν είναι μορφή τουρισμού. Αντίθετα, μπορεί να χαρακτηρίζει οποιοδήποτε είδος τουρισμού. Πρόκειται για χαρακτηριστικό που εγγυάται μια ορισμένη ποιότητα σε κάθε μορφή τουριστικής δραστηριότητας. Με άλλα λόγια:

  • Το τουριστικό φορτίο σε μια περιοχή είναι αειφόρο, όταν ελέγχεται το κατά πόσο οι τουριστικές δραστηριότητες λειτουργούν σε συνάρτηση με τον αριθμό των υπαρχόντων έργων υποδομής, καθώς και το κατά πόσον το φυσικό τοπίο και οι φυσικές πηγές μπορούν να αντέξουν τον ανάλογο όγκο τουρισμού,  χωρίς να προκληθούν προβλήματα μόλυνσης και αλλοίωσης του τοπίου.

  • Αφορά γενικότερα κάθε τουριστική ζήτηση, αρκεί να μη βλάπτει τις οποιεσδήποτε σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και περιβάλλοντος. Δηλαδή, απορρίπτει την ανεξέλεγκτη μεγέθυνση του τουρισμού εις βάρος της περιβαλλοντικής  και πολιτιστικής φυσιογνωμίας του τόπου.

  •  Η τουριστική ανάπτυξη σε κάθε περιοχή πρέπει να εναρμονίζεται με τα φυσικά στοιχεία της, τη θέση της, την ιδιαιτερότητά της, τον πολιτισμό της, και να μην έχει συσσωρευτικές με το χρόνο δυσμενείς συνέπειες.

Μια πληθώρα τουριστικών επιλογών, όπως πχ. πολιτιστικός τουρισμός, ο αγροτικός, συνεδριακός, θρησκευτικός, ιαματικός και οικοτουρισμός, επιχειρούν την επαναπροσέγγιση και συνδυασμό της τουριστικής εμπειρίας με άλλες, παραγωγικές ή πολιτιστικές δραστηριότητες.

Στόχος των νέων αυτών μορφών τουρισμού είναι η εξοικείωση του τουρίστα με τις τοπικές αρετές, τα τοπία, τις τροφές, τα τραγούδια, το χορό, τη ζωγραφική, την οδοιπορία, τη δημιουργία, εντάσσοντάς τα στο περιβάλλον των διακοπών του. Οι καλύτεροι συνοδοιπόροι σε αυτό το μεγάλο στοίχημα, είναι οι τοπικές κοινωνίες.