Συνέντευξη με τον ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη: “Η τέχνη είναι ένα καταφύγιο και ταυτόχρονα, είναι μια γέφυρα που ενώνει τους λαούς”
Ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Γεωργούλης, μιλάει στους SuperGreeks για τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στον χώρο του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, την ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα και τις προοπτικές για ένα καλύτερο μέλλον στον πολιτισμό και στην Ευρώπη γενικότερα.
Η συνέντευξη των SuperGreeks στον ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των συνεντεύξεων που θα ακολουθήσουν με όλους τους Έλληνες ευρωβουλευτές, των δημοκρατικών κομμάτων.
Οι SuperGreeks δίνουν βήμα στους ευρωβουλευτές μας, για να μας ενημερώσουν για την ατζέντα τους.
Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τα κοινά;
Με παρακίνησε η αγάπη μου για τον πολιτισμό και η επιθυμία μου να ενισχυθεί ο ρόλος του στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Ζούμε σε μια περίοδο γρήγορων αλλαγών, που δημιουργούν ένα αίσθημα ανασφάλειας για το μέλλον. Η τέχνη είναι ένα καταφύγιο και ταυτόχρονα είναι μια γέφυρα που ενώνει τους λαούς, που ενδυναμώνει τους πολίτες, που στερεώνει την ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία, που συμβάλλει στην κατανόηση του συνανθρώπου και κατά συνέπεια, στην αποδοχή και στον σεβασμό του.
Πρέπει να πω ότι, ενώ γενικά και λόγω επαγγέλματος πάντα με ενδιέφερε η ενίσχυση του πολιτισμού, με την ίδρυση του ΕΚΟΜΕ συνειδητοποίησα ότι ένας ή μία πολιτικός, αν θέλει και αν το προσπαθήσει σοβαρά και συστηματικά, ακόμη και σε συνθήκες πολύ δύσκολες όπως ήταν αυτές των μνημονίων, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Να βρει λύσεις, να βελτιώσει καταστάσεις. Αυτή είναι η επιθυμία μου, να βοηθήσω να γίνουν καλύτερα τα πράγματα στον χώρο του πολιτισμού.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε ως Ευρωβουλευτής;
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισα όταν ξεκίνησα την κοινοβουλευτική θητεία ήταν ο παραγκωνισμός του πολιτισμού. Δεν υπήρχε ούτε ως χαρτοφυλάκιο της Κομισιόν και ακόμα και σήμερα, μετά από αυτή την ισοπέδωση των Δημιουργικών και Πολιτιστικών Τομέων με την πανδημία, παλεύουμε όλοι οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Πολιτισμού να υπογραμμίσουμε τη σημασία του. Η ενίσχυση του ευρωπαϊκού πολιτισμού μέσα από την ποικιλομορφία του είναι ένα στοίχημα που η ΕΕ πρέπει να βάλει.
Συνολικά όπως καταλαβαίνετε, η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν αυτή που όλος ο πλανήτης αντιμετωπίζει εδώ και ένα χρόνο: Οι επιπτώσεις της πανδημίας. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως συνέβη και σε άλλα όργανα, αυτό αποτέλεσε το κύριο θέμα των συζητήσεων, με την έννοια ότι αναζητούσαμε λύσεις και κατάλληλα μέτρα για την πολύπλευρη αντιμετώπιση της πανδημίας. Αφενός, η αντιμετώπιση των τεράστιων προβλημάτων που προκάλεσε η πανδημία στον τομέα της υγείας και αφετέρου, των προβλημάτων σε όλους τους υπόλοιπους τομείς, όπως η οικονομία, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, ο τουρισμός, οι μεταφορές, τα προσωπικά δεδομένα, παντού.
Ταυτόχρονα, έπρεπε να λύσουμε και προβλήματα εσωτερικής λειτουργίας στο Ευρωκοινοβούλιο, καθώς οι συζητήσεις δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιούνται πλέον δια ζώσης, όπως πριν. Έπρεπε να προσαρμοστούν οι διαδικασίες στα νέα δεδομένα και εμείς να βρούμε ένα νέο modus vivendi. Πρέπει να πω, ότι με τη βοήθεια της τεχνολογίας αυτό τελικά το καταφέραμε σε μεγάλο βαθμό.
Προσπαθείτε να συμβάλλετε στη βελτίωση του πολιτιστικού τομέα, να αναδείξετε τα προβλήματά του και να τα καταπολεμήσετε. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για το έργο σας;
Πριν την πανδημία, που προφανώς έθεσε διαφορετικές προτεραιότητες και υποχρέωσε σε ανασχεδιασμό, δούλευα πάνω στην ιδέα μια μεγάλης εκδήλωσης που θα προωθούσε την επέκταση του θεσμού των Φεστιβάλ στην Ευρώπη, ιδίως των Φεστιβάλ με θεματικές που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το αρχαιοελληνικό θέατρο. Η Πολιτιστική Ανάκαμψη της Ευρώπης μετά την πανδημία και η ενίσχυση του διαλόγου στην Ευρώπη για τον πολιτισμό βρίσκονται στην καρδιά των πρωτοβουλιών μου, σε επίπεδο κοινοβουλευτικού έργου.
Σημαντικό βήμα είναι η ίδρυση της Ομάδας Φιλίας Πολιτιστικών Δημιουργών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή αποτελείται από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που ανήκουν σε όλες τις πολιτικές ομάδες του, εκτός βέβαια από την ακροδεξιά με την οποία δεν συνεργάζομαι καθόλου. Με αυτή την Ομάδα ξεκινήσαμε μια καμπάνια για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών. Οι διάφορες πλατφόρμες όπου αναρτώνται έργα των καλλιτεχνών συχνά δεν σέβονται, τουλάχιστον όχι επαρκώς, τα πνευματικά τους δικαιώματα.
Οι καλλιτέχνες πρέπει να λαμβάνουν δίκαιη και αναλογική αμοιβή για το έργο που προσφέρουν. Ένα ακόμη θέμα με το οποίο ασχολείται η συγκεκριμένη Ομάδα, είναι οι συνθήκες στις οποίες εργάζονται οι άνθρωποι του πολιτισμού και η καθιέρωση συλλογικών συμβάσεων που να προστατεύουν τα εργασιακά τους δικαιώματα. Παράλληλα, ασχολούμαστε με το κομμάτι των επικαιροποιημένων δεδομένων για τους Δημιουργικούς και Πολιτιστικούς Τομείς. Για το σκοπό αυτό, δημιούργησα το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τον Πολιτισμό με σκοπό την συλλογή μελετών, δεδομένων και χρηματοδοτήσεων για τους Δημιουργικούς και Πολιτιστικούς Τομείς στην σελίδα μου: www.alexisgeorgoulis.eu
Επίσης, με απασχολεί το θέμα της ισότητας ευκαιριών στη μόρφωση για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το πού ζουν, ποια είναι η καταγωγή τους, ποια η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους ή ποιες οι μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα η μόρφωση και όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση σε αυτό. Εξαιτίας των προσωπικών μου βιωμάτων ως μαθητής με δυσλεξία, έχω δραστηριοποιηθεί ιδιαίτερα στην κατεύθυνση μιας ευρωπαϊκής νομοθεσίας που θα προβλέπει την υποστήριξη που χρειάζεται, για να μειωθούν οι ανισότητες και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.
Επιπλέον, θεωρώ ότι πρέπει η τέχνη να ενταχθεί οργανικά και όχι αποσπασματικά στην εκπαίδευση, καθώς σχετίζεται άμεσα με την ταυτότητά μας ως Ευρωπαίοι αλλά και ως μέλη επιμέρους τοπικών κοινοτήτων. Η τέχνη είναι εξάλλου προνομιακός χώρος για να αναπτύξουν όλα τα παιδιά τη δημιουργικότητά τους, μία δεξιότητα που έχει κομβική σημασία ακόμη και στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία, με όποιον τομέα και αν επιλέξουν να ασχοληθούν.
Τέλος, μια επιστημονική μελέτη που προέβλεψε ότι το 2030 ο καρκίνος θα είναι η πρώτη αιτία θανάτου στην Ευρώπη, με οδήγησε να ενδιαφερθώ έντονα για το θέμα της πρόληψης καθώς και της κατάλληλης υποστήριξης, ιατρικής και ψυχολογικής που χρειάζονται όσοι/ες πάσχουν και όσοι/ες αναρρώσουν, καθώς και οι οικογένειές τους.
“Όλοι και όλες μας έχουμε ανάγκη την επαφή με την Τέχνη, που μας δίνει ευχαρίστηση και κατ’ επέκταση δύναμη, για να αντέξουμε την κατάσταση που ζούμε.”
-Αλέξης Γεωργούλης
Πώς έχει επηρεάσει ο κορωνοϊός τον τομέα του πολιτισμού; Ποιες είναι οι δικές σας σκέψεις/ιδέες για την υποστήριξή του εν μέσω των τόσο δύσκολων συνθηκών, αλλά και για την επόμενη μέρα;
Ιδίως στον τομέα του πολιτισμού, το τίμημα ήταν και θα είναι για αρκετό καιρό ακόμη πολύ βαρύ. Όπως όλα δείχνουν, ο πολιτισμός είναι ο πρώτος που έκλεισε και το τελευταίος που θα ανοίξει. Η πανδημία πρόσθεσε νέα μεγάλα προβλήματα στα ήδη υπάρχοντα του χώρου, τα οποία σχετίζονται με τις επισφαλείς συνθήκες εργασίας. Αλλά το κυριότερο ήταν, ότι οι ζωτικοί για τον πολιτισμό χώροι, μουσεία, θέατρα, κινηματογράφοι, έκλεισαν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Έχει υπολογιστεί, ότι τα έσοδα των Δημιουργικών και Πολιτιστικών Τομέων το 2020 μειώθηκαν στην Ευρώπη κατά 80%. Σίγουρα, η ανάκαμψη θα είναι πολύ αργή, καθώς όταν επαναλειτουργήσουν οι χώροι των εκδηλώσεων θα πρέπει για ένα κάποιο, άγνωστο ακόμη, χρονικό διάστημα να τηρούνται τα μέτρα προστασίας: Απολύμανση, μειωμένος αριθμός θεατών κτλ. Συνεπώς, θα έχουν αυξημένο κόστος και περιορισμένο αριθμό εισιτηρίων, άρα εσόδων. Γι’ αυτό, είναι αναγκαία η γενναία επιχορήγηση των χώρων πολιτισμού και μετά το άνοιγμά τους, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους.
Μέχρι το άνοιγμά τους όμως, πρέπει να υποστηρίζονται οικονομικά όλοι οι άνθρωποι της Τέχνης.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησα μία πρωτοβουλία, ούτως ώστε να κατευθυνθεί τουλάχιστον το 2% των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης που θα δοθούν στα κράτη-μέλη, προς τους Δημιουργικούς και Πολιτιστικούς Τομείς. Οι Ευρωβουλευτές με μεγάλη πλειοψηφία υποστήριξαν κατόπιν ψηφοφορίας σχετικό ψήφισμα τον Σεπτέμβριο, το οποίο απηύθυναν και στα κράτη-μέλη και στην Κομισιόν. Επιπλέον, έχουν συγκεντρωθεί άλλες δύο φορές υπογραφές μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε επιστολές που υπενθυμίζουν αυτή την πρόταση. Είναι κρίσιμο να εξασφαλιστεί μια γενναιόδωρη χρηματοδότηση, γιατί θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ορθοποδήσει ο χώρος της Τέχνης διαφορετικά. Πρέπει η κυβέρνηση στην κατανομή του προϋπολογισμού του Ταμείου Ανάκαμψης ανά τομέα να λάβει σοβαρά υπόψιν, πόσο έχει πληγεί ο πολιτισμός.
Θα μπορούσαν να ανοίξουν οι χώροι πολιτισμού και τέχνης, τηρώντας τα μέτρα ασφαλείας στο άμεσο μέλλον;
Επείγει να βγει η πολιτιστική ζωή από την κατάψυξη. Ιδίως τώρα, που οι καιρικές συνθήκες επιτρέπουν οι εκδηλώσεις να γίνονται σε ανοιχτούς χώρους. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης βλέπουμε να προετοιμάζεται το ασφαλές άνοιγμα, προκρίνοντας αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα.
Κάποιες χώρες μάλιστα υιοθέτησαν άλλη προσέγγιση, όπως η Σουηδία[1], όπου οι κινηματογράφοι συνέχισαν να λειτουργούν, τηρώντας το όριο των 50 θεατών στην αίθουσα, τηρώντας ταυτόχρονα τα μέτρα υγειονομικής προστασίας. Η δε Ισπανία φέτος δεν έκλεισε κανενός είδους χώρο εκδηλώσεων. Απλώς θέατρα, αίθουσες συναυλιών λειτουργούν ακολουθώντας υγειονομικά πρωτόκολλα που φαίνεται ότι αποδίδουν: Η απόσταση μεταξύ των θεατών είναι μεγάλη, καθώς η πληρότητα των θέσεων οφείλει να περιορίζεται στο 30%.
Όλοι και όλες μας έχουμε ανάγκη την επαφή με την Τέχνη, που μας δίνει ευχαρίστηση και κατ’ επέκταση δύναμη, για να αντέξουμε την κατάσταση που ζούμε.
Υπάρχει ακόμη μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών; Αν ναι, πώς μπορεί να γεφυρωθεί; Γενικότερα, θεωρείτε ότι υπάρχει ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα;
Τα στατιστικά δεδομένα της Eurostat, δυστυχώς, αυτό δείχνουν[2]. Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες πληρώνονται 14,1% λιγότερο από ό,τι οι άνδρες αλλά υπάρχουν κράτη μέλη όπου αυτή η διαφορά ξεπερνά το 20%. Κι αυτό συμβαίνει παρότι τα νομοθετικά κείμενα της Ένωσης προωθούν την ισότητα των αμοιβών, αλλά και οι εθνικές νομοθεσίες γενικά προβλέπουν ίση αμοιβή για την ίδια εργασία. Επίσης, το μισθολογικό χάσμα συνδέεται με το γεγονός ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν σπανιότερα από τους άντρες θέσεις ευθύνης, δηλαδή θέσεις που αμείβονται καλύτερα.
Αλλά ακόμα κι όταν σημειώνουν μια άνοδο στην ιεραρχία των επιχειρήσεων ή των δημόσιων υπηρεσιών και οργανισμών, σπανιότερα από τους άντρες ανεβαίνουν στα υψηλότερα κλιμάκια. Υπάρχει αυτό που ονομάζεται από τους/τις ειδικούς στις σπουδές φύλου «γυάλινη οροφή». Οροφή, γιατί θέτει ένα όριο στην περαιτέρω εξέλιξη και γυάλινη γιατί είναι διαφανής, δεν είναι ορατή, δεν είναι νομοθετημένη. Οι νοοτροπίες μόνο μέσα από τα δημόσια προβαλλόμενα πρότυπα και η κατάλληλη εκπαίδευση μπορούν να αλλάξουν μετά από συστηματική, μακρόχρονη προσπάθεια.
Ας μην ξεχνάμε, μάλιστα, ότι το μισθολογικό χάσμα σημαίνει και χάσμα συνταξιοδοτικό. Οφείλουμε να γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα. Η ίση μεταχείριση της γυναίκας στην εργασία και την κοινωνία είναι θέμα δημοκρατίας, δικαιοσύνης και πολιτισμού.
Η τηλεκπαίδευση είναι ένα από τα μέτρα που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Είναι λύση ή πρόβλημα, δεδομένης της ανισότητας των παιδιών στην πρόσβαση ηλεκτρονικών συσκευών και της υπερβολικής έκθεσης των παιδιών στο διαδίκτυο; Ποια είναι η γνώμη σας;
Τα θέματα που θίγετε δηλαδή, το ζήτημα των ανισοτήτων που δημιούργησε η τηλεκπαίδευση στο πλαίσιο που θεσπίστηκε ως έκτακτη συνθήκη, ισχύει και είναι κάτι που συζητήσαμε και στην Επιτροπή Πολιτισμού του Κοινοβουλίου.
Η τηλεκπαίδευση ήταν μια λύση ανάγκης, εφόσον κρίθηκε από τους ειδικούς ότι η κανονική λειτουργία των σχολείων θα επιτάχυνε τη διάδοση του κορωνοϊού. Όλες οι έρευνες επιβεβαιώνουν, ότι η λειτουργία μιας κανονικής τάξης δεν μπορεί να αναπληρωθεί παρά μόνο εν μέρει από μια εικονική τάξη. Τα αποτελέσματα μιας πραγματικής μέρας στο σχολείο είναι πολλαπλάσια τόσο ως προς την κατάκτηση της γνώσης, όσο και ως προς την κοινωνικοποίηση των παιδιών και των εφήβων και τη συνεπαγόμενη ψυχική τους υγεία. Το ζητούμενο είναι να αναζητηθούν τρόποι για να συνεχίσει η μαθησιακή διαδικασία.
Είναι σημαντικό, όλες οι χώρες να ενισχύσουν με ευρωπαϊκά ή εθνικά κονδύλια την προσφορά της απαραίτητης τεχνολογικής υποδομής σε όλα τα παιδιά, σε όποιο σημείο της Ευρώπης και αν βρίσκονται. Επίσης, είναι σημαντικό να βοηθηθεί και να ενισχυθεί το διδακτικό προσωπικό που καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα μεγάλο αγώνα, για να καλυφθεί η διδακτέα ύλη, παρόλο που αρκετές φορές δεν στάθηκε δυνατό. Το μόνο σίγουρο είναι, ότι δε μπορούμε να επιτρέψουμε στα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία να επηρεάσουν την κατάρτιση και των νέων παιδιών σε όλη την ΕΕ.
Ένα μήνυμα για τους Έλληνες του εξωτερικού;
Η Ελλάδα είναι μία χώρα που την αγαπάς όπου κι αν βρίσκεσαι. Ο ελληνισμός είναι παντού, δεν γνωρίζει σύνορα, το φως αυτής της μοναδικής χώρας γεμίζει τις καρδιές όσων ζουν μακριά της. Είναι χαρά να κρατάς αυτή τη χώρα μέσα σου, να σε προσδιορίζει, να σε εμπνέει να σε οδηγεί.
[1] https://www.thelocal.se/20210122/list-whats-open-and-whats-closed-in-sweden-during-the-pandemic/
[2] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Gender_pay_gap_statistics
Επιμέλεια: Αντώνης Ηλιάδης-Εύα Καρολίδου